Kultury świata – KROKE

Żyjemy na historycznym pograniczu, gdzie przez stulecia przebiegała geograficzna blizna rozdzielająca ziemie polskie i niemieckie. Wiek XX przyniósł zmiany, które zadecydowały o nowym podziale tego terenu. Najpierw wydarzenia w 1921 r., a potem 1945 r., zmieniły rys tej wydawałoby się stabilnej granicy. Podział trwa do dzisiaj.

Na tym terenie przez stulecia żyli Polacy, Niemcy, Ślązacy, Żydzi oraz inne mniejszości etniczne. Ziemia ta oraz ukryte pod nią bogactwa naturalne od dawna przyciągały handlarzy, przemysłowców, podróżników, literatów… Górny Śląsk i Zagłębie Dąbrowskie okazały się dogodnymi domami również dla tysięcy Żydów, którzy współtworzyli ich historię, aż do czasów Zagłady.

Nasz hajmat kryje wiele materialnych pamiątek po tamtych mieszkańcach – nie zawsze widocznych czy oczywistych. Zapraszamy w podróż do pamięci dawnego pogranicza oraz w głąb historii Żydów polskich i niemieckich, których wkład tak mocno wpisał się w szczeliny historii naszego regionu.

Karolina Jakowenko – kulturoznawczymi, absolwentka studiów podyplomowych „Żydowski świat”. ,,Historia – Religia – Kultura – Dziedzictwo”, przewodnik terenowy oraz miejski po woj. Śląskim, współzałożycielka i prezes fundacji „Brama Cukermana” (2008 r.). Od stycznia 2016 roku pełni funkcję kierowniczki w Domu Pamięci Żydów Górnośląskich, oddziału Muzeum w Gliwicach, gdzie zajmuje się popularyzacją historii o Żydach z Górnego Śląska, a współtworzy program instytucji. Na skutek działań Jej i męża Piotra, zostały wpisane do rejestru zabytków woj. śląskiego oraz poddane renowacji zabytkowe polichromie znajdujące się w dawnym żydowskim domu modlitwy w Będzinie. Od początku swej działalności fundacja Brama Cukermana realizuje szereg projektów kulturalno-edukacyjnych, a także badawczych. Karolina jest współlaureatką nagrody im. Marii i Łukasza Hirszowiczów (2014), nagrody „Chroniąc pamięć” nadawanej Polakom zaangażowanym w zachowanie dziedzictwa żydowskiego w Polsce i dialog polsko-żydowski (2013), Zagłębiowskiej Nagrody Humanitas (2014), laureatką nagrody Festiwalu Kultury Żydowskiej w Krakowie w roku 2016 oraz Nagrody Specjalnej POLIN 2022. Autorka i redaktorka książek oraz wielu programów z zakresu historii, pamięci i edukacji.

KROKE (w języku jidysz: Kraków) stworzyła w 1992 roku trójka muzyków: Tomasz Kukurba, Jerzy Bawoł i Tomasz Lato. Jako absolwenci krakowskiej Akademii Muzycznej, ale również artyści poszukujący, nie stronili od eksperymentów z jazzem oraz muzyką współczesną. Zespół, początkowo kojarzony głównie z twórczością klezmerską, oscyluje obecnie wokół różnych gatunków. Artyści czerpią inspirację z muzyki etnicznej całego świata, zawsze jednak wzbogacają dzieła autorskimi improwizacjami. W ten sposób KROKE tworzy własny, unoszący się ponad granicami, czasem i formami styl.

KROKE to też jeden z pierwszych zespołów, który wyszedł ze swoją muzyką do publiczności. Muzyków można było spotkać na ulicach i w klubach krakowskiego Kazimierza, kiedyś żydowskiej części miasta. Grali kompozycje dla jednych całkiem nieznane, w innych zaś budzące wspomnienie świata, który dawno odszedł w zapomnienie. To właśnie tam po raz pierwszy można było usłyszeć utwory, które w 1993 roku ukazały się na pierwszej, wydanej własnym nakładem kasecie zespołu.

Po zakończeniu koncertu Kroke, planowane jest spotkanie z zespołem w foyer przed salą widowiskową. Podczas tego czasu będzie możliwość zakupu płyt, zrobienia zdjęć oraz zdobycia autografów.